De klanken van het bos – 360° Saariaho

Wat als het kolken van de zee ritmes worden, het ruisen van de wind toonhoogten, het verblindende ochtendlicht klankkleur en de overvliegende zwerm vogels muzikale texturen? Wie de Finse componiste Kaija Saariaho (1952-2023) naar haar grootste inspiratie vroeg, kreeg ‘het leven’ als antwoord. Alles was met klank verbonden. Als componist zocht ze onophoudelijk naar klanken, compositie- en speeltechnieken die de muziek uit haar verbeelding hoorbaar maakten voor de buitenwereld.

Eén van Saariaho’s grote inspiraties was het bos en de veranderlijkheid van haar akoestiek naargelang de weersomstandigheden. Met dit thema gaan we in deze oefening aan de slag in de klas. Fijn voor een creatieve les groepsmusiceren!

BENODIGDHEDEN

• Eigen instrumenten of Orff-instrumenten
• Denk ook aan ander materiaal om geluid mee te maken: papier, banken, stoelen,…

AAN DE SLAG

• Brainstorm samen met je leerlingen. Hoe klinkt een bos? Welke geluiden zijn altijd aanwezig? Hoe zouden deze geluiden klinken na een felle regenbui? Wat klinkt er nog wanneer het bos bedekt is met een dikke laag sneeuw? Wat hoor je op een warme zomerdag?

• Verzin samen met je leerlingen een aantal basisgeluiden die het bos representeren.
• Oefen eerst met de hele groep de soundscape van het bos. Dit doe je eerst in matige weersomstandigheden: een zonnige herfstdag bijvoorbeeld. Daarna komt er misschien een regenbui voorbij. De vraag is dan vooral: hoe klinkt het bos na de regenbui?

• Verdeel je groep leerlingen in twee: groep één zal de soundscape van het bos verklanken. Deze klinkt altijd door, maar zal afhankelijk van de weersomstandigheden veranderen van sfeer. Groep twee bepaalt de weersomstandigheden nu. Zij verklanken de regen, de sneeuw, de zon,…

MEER MOGELIJKHEDEN

• Werk met ruimtelijkheid in de klas. Klinkt een droog bos groter of kleiner dan een nat bos? Hoe zou je dat kunnen imiteren?
• Maak een klascompositie aan de hand van dit materiaal. Je kan misschien een grafische partituur maken om het verloop neer te schrijven.

MEER WETEN

MATRIX maakte in het kader van de concertreeks Saariaho 360° in opdracht van muziekcentrum de Bijloke een webexpo.
Ontdek alles over deze fascinerende componist aan de hand van podcasts, een longread en tal van beeldmateriaal.