SOENEN Willy (1937)
Willy Soenen werd geboren te Menen op 10 augustus 1937. Hij volgde tijdens zijn secundair onderwijs de richting Grieks-Latijn. Na afgestudeerd te zijn, begon hij met muziekstudies aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Gent waar hij talloze eerste prijzen op zijn naam schreef: notenleer, transpositie, muziekgeschiedenis, trompet, kamermuziek, geschreven harmonie, contrapunt, fuga en compositie. Later was hij achtereenvolgens actief als trompet-solist in de Filharmonie van Antwerpen, leraar muzikale opvoeding, leraar trompet in het deeltijds kunstonderwijs, lesgever geschreven harmonie en contrapunt aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Gent en directeur van de Stedelijke Academie voor Muziek en Woord te Tielt. Soenen was trompettist in verscheidene ensembles, stichter-dirigent van het koperensemble Arban en dirigent van verschillende harmonie- en fanfare-orkesten.
Willy Soenen is lid van de Fédération Internationale des Sociétés Musicales en is hij jurylid in binnen- en buitenland. Willy Soenen componeert werken in de meest uiteenlopende genres, zowel vocaal als instrumentaal. Hij ontving compositieprijzen in België, Frankrijk, Nederland en Spanje, en kreeg compositieopdrachten van het Festival van Vlaanderen. In 1997 werd hem de Sabamprijs toegekend.
Werkbespreking
Het oeuvre van Willy Soenen kan beschreven worden als een soort van symbiose tussen atonaliteit en tonaliteit, of abstracter gezien heden en verleden. Zijn concerto voor klarinet en symfonisch orkest uit 1999 is hier een goed voorbeeld van. Het concerto heeft zoals gebruikelijk 3 delen. Een invloed van laatromantische componisten valt ook op in dit werk aangezien Soenen hier, net als bijvoorbeeld Richard Strauss, zijn hoofdthema geleidelijk doorheen heel het eerste deel, motief na motief opbouwt. Zo zal het volledige thema pas helemaal op het einde van deze beweging naar voren komen. De symbiose van atonaliteit en tonaliteit vertaalt zich in dit werk naar het gegeven dat er wel atonale motieven zijn, maar dat deze continu tonaal worden geharmoniseerd. Dit is een gegeven dat ook op reeksen, in een quasi dodecafonische context, kan worden toegepast, die dan een tonale harmonie krijgen. Dit is bijvoorbeeld het geval in het Terzetto per clarinetto, pianoforte e tromba uit 1985. Allereerst valt de verscheidenheid van de 5 deeltjes op, met achtereenvolgens een traag deel, een fuga, een improvisatie, een dans en een gefigureerd koraal. Dit werk wijst ook weer zowel naar het verleden (tonale reminiscenties) als naar het heden. Een meer eigentijdse denkwijze hier is bijvoorbeeld het gegeven van de reeks en het feit dat de 5 korte deeltjes van het stuk allemaal op 1 reeks zijn gebaseerd. Hier past Soenen ook consequent dodecafonische technieken op toe zoals de inversie, omkering, augmentatio en dergelijke meer.
Een belangrijk verschil echter met de dodecafonische werken van bijvoorbeeld Schönberg of Webern zit hem in het feit dat Soenen alleen deze procedures overneemt om motivische coherentie doorheen zijn werk te waarborgen, zonder dat hij consequent de reeksen altijd in hun origineel herhaalt of met de juiste opeenvolging van noten. Het Concertstuk voor brass band uit 1990 kan dan ook weer goed de thematische behandeling schetsen die Soenen vaak hanteert. Weer opgevat als een traditionele sonatevorm, heeft dit stuk drie thema’s die alle drie verwantschap vertonen. Naast dit gegeven valt op hoe Soenen met delen van die thema’s gaat spelen, door bijvoorbeeld alleen maar de kop van een thema te gebruiken, dit veelvuldig te imiteren en dan te combineren met het volgende thema dat sterke verwantschappen vertoont met het vorige. Dit stuk, tesamen met andere werken waar hij diezelfde techniek in hanteert, lijkt dan ook eerder 1 thema te hebben dat over de gehele compositie transformeert. Ook het gebruik van vormen blijft zeer traditioneel bij Soenen. Zo hebben zijn concerto’s 3 delen. Zijn Concertino voor Henk uit 1993, een klarinetconcerto voor zijn zoon Henk, is wel eendelig, maar telt net zoals de traditionele concerto’s uit de klassieke en de romantische periode, drie afgebakende delen. Het eerste deel hiervan is een soort sonatevorm, waarbij de afzonderlijke delen, zoals expositie, doorwerking en reprise verrassend weinig deformaties tonen.
Ten slotte is het ook heel kenmerkend voor Soenen, dat hij de grenzen tussen serieuze, klassieke muziek en lichte muziek graag doet vervagen. Dit heeft heel waarschijnlijk te maken met zijn vorming aan muziekacademies en conservatoria, zijn uitvoerende carrière als trompettist en zijn ervaringen als stichter en dirigent van harmonie- en fanfare orkesten. Deze invloeden vinden hun weerslag in talloze composities voor Brass band (Concertstuk uit 1990) en harmonieorkesten (Symfonie uit 1978 of de Suite Française uit 1997).
Werklijst
Symfonisch orkest: Capriccio (1985); Variazioni (1996); Hymne (2004)
Concerto: Concertino voor Geert (piano) (1993); Concertino voor Henk (klarinet) (1993); Concerto (klarinet) (1999)
Kamermuziek: Humoresque voor koperkwintet (1976); Terzet (trio) voor klarinet, trompet en piano (1985); Sonate voor piano (1990); Bagatel voor klarinettenkwartet (1993)
Brass band: Concertstuk (1990)
Harmonieorkest: Symfonie (1978); Suite Française (1997); Dia y noche (2000)
Bibliografie
– REHRIG, H., art. Soenen, Willy, in The Heritage Encyclopedia of Band Music. Composers and their Music, uitg. door P. BIERLEY, Ohio-VS, 1996
– Wie is wie in Vlaanderen 2003-2005, uitg. door E. en P. COPPENS, Hove, 2005
– DEWEERDT, A., 80 jaar Muziek en Woord Roeselare, uitg. door Stadsbestuur Roeselare, Roeselare, 2003
– BAERT, J., art. Soenen, Willy in Artistiek Tijdschrift Ambrozijn, 14, Ieper, 1997
– VRIELING, K., art. Soenen, Willy in De Klarinet, 8, Zwolle-Nederland, 2006
Discografie
– Concertino voor Henk (Guy Dangain, klarinet en Musique de l’air de Paris olv François-Xavier Bailleul), GUISGANDERIE, Corélia CC 895775, 200
– A fleming in Chicago voor clarinet choir en Out and out voor Clarinet Choir (Ensemble Claribel olv Guido Six), CLARIBELFEST, Andel Claribel Collection ACC 1/99, 1999
Uitgevers
Andel (Oostende)
Gobelin (Drachten)
Lantro Music (Grimbergen)
J. Maurer (Brussel)
Molenaar Edition (Wormerveer)
Musica Appasionata (Aarschot)
Robert Martin (Charnay-Lès-Mâcon)
Scherzando (nu Lemca) (Deurne)
©MATRIX
Teksten van Alexander Neu
Laatste aanpassingen: 2007
http://www.willy-soenen.be
soenen.delobel@skynet.be
Brugsesteenweg 59/3, 8800 Roeselare
(051) 22 77 02
Cd's in MATRIX
Partituren in MATRIX
INTERVIEW door Simon De Rijcke