BIKKEMBERGS Kurt (1963)
Kurt Bikkembergs was born on 5 August 1963 in Hasselt, and took his first steps in the music world in the early 1970s. He studied solfège, piano, harmony and trumpet at the conservatory in Hasselt. In 1978 he continued his secondary school education at the Lemmens Institute in Leuven, where his interest in composition grew. At this same school, Bikkembergs specialised in music education, composition (with Luc Van Hove), choral conducting (with Erik Van Nevel) and orchestral conducting (with Edmond Saveniers). In 1990 he earned his higher diploma in choral conducting (cum laude).
At present, Kurt Bikkembergs is choir director and assistant in notation, composition and choral conducting at the Lemmens Institute, and conductor of the Capella di Voce. He is also a regular guest conductor with the Flemish Radio Choir. Since 2002, Bikkembergs has been artistic director of the chorus of the Flemish Opera and together with Willem Ceuleers has shared the function of choirmaster at the cathedral in Brussels. He regularly leads productions and courses for such organisations as Muzikamp, the Flemish choral federations, the St Gregory Society (the Netherlands), the Katholieke Universiteit Leuven and the Belarusian University of Culture in Minsk. His compositions have won numerous prizes, including the Mayor P. Meyers Prize (Hasselt, 1991), the Cera Youth and Music Prize for Composition (1993), the Waregem Vocal Composition Prize (1994) and the Gulden Spoor (2003).
Work
Until 1986, Kurt Bikkembergs composed in the tradition of Flemish Romanticism. A turning point in his musical life was formed by his participation in the Internationale Chorakademie Krems in Austria, where he received instruction from Heinz Kratochwil. Im Nebel (1987), on a text by Herman Hesse, confirmed his new style. The modal language gave way to free atonality, with colour chords as “leading theme”. This new harmonic language underwent few transformations in the succeeding compositions.
The most common phenomena are free harmonisation, pedal notes and layering of chord-constellations, creating more complex sound structures. An exception to this trend is formed by the ten 16th- and 17th-century chorale melodies, in which the composer underlines the religious character by writing tonally in a generally homophonic style. Starting in the 1990s, the composer became captivated by the idée-fixe of acceleration, which he translated into music through the use of compound and asymmetrical time signatures and alternating metres, which disrupt the metrical regularity and suggest a pulsating rhythm. In Altomobiel for viola and piano (1992), this tendency is worked out fully. Movement and directness are suggested by metrically and melodically varying an octotonic aymmetrical basic motif of 8 quavers in a quasi-rondo style. In the Missa in honorem Sancti Norberti (1993), a traditional setting of the ordinary for mixed choir and organ, interwoven with psalm texts on St Norbert, the Gloria is characterised by a strong rhythmic drive with polyrhythmic passages, resulting in a grandly-conceived field of tension throughout this whole song of praise.
The idea of the story is also expressed on the formal level. In vocal works, the construction is mainly based on the text, in which the linguistic structure determines the musical, syntactical structure. The alternation and application of syllabic and melismatic text underlay, the establishment of contrapuntal techniques and harmonic alterations, changes in the scoring, the working out of aleatory and strictly metrical passages, the addition of dynamic shadings, the use of madrigalisms and text painting and the use of “extended performing techniques” – these are the main elements that create continuity, diversity and the specific mood of the composition.
Bikkembergs’ ability to conjure up very specific moods is exhibited in his choral compositions Suite (1996) and Aanwezigheid (Presence, 1998), based respectively on poems by the Dutch-language poets, Gerrit Achterberg and Paul Van Ostayen. In Aanwezigheid, the feelings of the poet for his beloved are worked out by Bikkembergs on all levels. The lyrical, dreamy character of the poem is musically expressed by a modal pitch set and the use of aleatory passages. The even, soft dynamics and the accenting of the women’s parts meticulously complete the concept. In the expressionist poetry of Paul Van Ostayen, the human aspect is often conveyed in a carnivalesque way with experimental sentence structures, which Bikkembergs gives a predominantly rhythmic accentuation. In most of his works he employs an expanded tonality in which single-voice and multi-voice homophonic and canonic passages alternate with one another. Typical for this collection is the musical expression of the piano dances mentioned in the titles (Charleston, polka, waltz, Polonaise). In the penultimate movement, Polonaise, the composer incorporates two quotations from the folksong Ik zag Cecilia komen (I saw Cecilia coming), which is explicitly cited in the text.
One of the highpoints of Bikkembergs’ career to date is undoubtedly the nine-movement oratorio Mirjam for soprano solo, mixed choir and girls’ choir, strings, organ, piano and percussion (1996), the form and structure of which, as in his other vocal compositions, is based on textual sources. The libretto, which was compiled and written by René Geldof and the composer himself, describes Mary’s life, from her birth to her coronation. As an oratorio Mirjam is an authentic representation of the genre that arose in the 17th century: an extensive musical setting of a sacred text, in which dramatic, narrative and contemplative sections alternate with one another. Throughout the composition, the music serves the word, whether by “dramatising” the emotions or by text painting. For instance, in part 1 (Flos de radice Jesse) the sung passage on the dancing Mary is musically accompanied by a tambourine and metrically accentuated by an alternation between a compound and an irregular time signature (6/8 and 7/8 respectively). In part 2 (Ave gratia plena), the angel descending from heaven is represented in sound by fugal entries, while the magnificence of the message is visualised by the physical movements of the sopranos and altos (who leave the stage to surround the audience). Besides his use of text painting, Bikkembergs very inventively dramatises the emotionality, as in the spiritual awakening of Mary in part 5 (Et invenerunt eum) with its long climax, the vocal scoring of which at its highpoint consists of 2 choirs and a soprano accompanied by a recurring, asymmetrical, unison tension-motif in the strings and piano, with long notes in the organ.
Within some of Bikkembergs’ instrumental compositions as well, reference is made to texts. In Apocalypsis for brass ensemble (1997), passages from Revelation are programmatically worked out, and in Romania – a four-movement symphony in preparation – the composer’s personal experiences of the developments in Romania during and after the Ceaucescu regime are described. In De wens van de wind (The wish of the wind, 1994), ballet music for ten instruments, the ensemble paints the words and feelings of a narrator. In this tragic fairytale, the natural situations (a storm), events (a dance), and characters (a boy and girl) are all musically depicted, with as apotheosis the contrapuntal fusion of three different motifs. In absolute instrumental works such as Sebastiaan, for carillon (1992) and Thoughts for tenor saxophone and band (1995), the form is determined by other principles. The structural element in Sebastiaan is a soggetto cavato da vocali, a theme derived from the vowels and consonants in the title, which returns in various guises, out of which other melodic patterns are distilled and which functions both as leitmotif and harmonic bass. In Thoughts, there is something of a reference to the Vivaldian solo concerto, through the alternation of ritornelli and quasi-solo fragments, an increasing virtuosity on the part of the soloist in the various solo episodes, and the echo-like dialogues between the soloist and the tutti.
List of works
Compositions for mixed voices and instrument(s): Het was een maged uitverkoren -arr. voor SAB (1983); Arrangements of Church Songs -arr. voor SAB en orgel (1985 – 1989); Missa voor SAB en orgel (1985); Domine Deus meus – psalm 7 voor SATB en orgel (1987); Wat, Bethlehem -arr. Voor SATB en orgel (1988); O moeder der moeders, tekst René Geldof, voor SATB en orgel (1988); Dit beeld, hij wou het voor een glimlach geven, tekst René Geldof, voor SATB en orgel (1989); U komt de lof toe -arr. voor SAB en orgel (1989); Maria die soude naar Bethlehem gaan -arr. voor SATB (1990); Looft de Heer, want Hij is goed -arr. voor SAB en orgel (1991); Heer, onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig -arr. voor SATB en fluit, hobo, orgel (1991); De Geest des Heren rust op hem -arr. voor SAB en orgel (1992); Blijf niet staan, tekst Zr. Oda Swagemaekers, voor SATB en orgel (1992); Het was een maged uitverkoren -arr. voor SATB (1993); Venite ad me voor SATB en orgel (1993); Missa in honorem Sancti Norberti voor SATB en orgel (1993); Modale Mis voor SAB en orgel (1994); Suite voor SATB en piano, tekst Paul Van Ostayen (1996); Missa in honorem Cordis Jesu voor SATB en 3 trombones, orgel (1997); Benedic anima mea voor SATB en koperkwintet, orgel (1997); All through the night -arr. voor SAB en orgel/piano (2001); Missa transfigurationis voor SATB en orgel (2002); Missa transfigurationis voor SAB en orgel (2002); « Magnificat » Scholastici voor SATB orgel (2003); Laudes (pro defunctis) voor SATB, Ss, orgel (2004); Laudes (pro defunctis) voor SATB, Ss, kamerorkest (2004); Laudes (pro defunctis) voor SATB, Ss, orkest (2004); Psalm 150 – Praise the Lord voor SATB en orgel (2004); Psalm 39 – I will watch my ways voor SATB en orgel (2005); Psalm 39 – I will watch my ways voor SATB en strijkers (2005); Missa in honorem Sancti Michaelis Archangeli voor SATB en 2 orgels (2005); A vegetarian Drinking Song, tekst Jos Stroobants voor SAB en piano/gitaar (2006); A vegetarian Drinking Song, tekst Jos Stroobants voor SATB en piano/gitaar (2006); Via Urbis voor SATB en accordeon, tekst Jos Stroobants (2006); Sing-in voor SATB en hobo (2006); De Hovenier van de Nacht voor SATB en oboe d’amore, 2 slagwerkers, tekst Jos Stroobants (2007); Te Deum Regi voor SATB en orgel, harmonieorkest (2007); Het viel eens hemels douwe -arr. voor SATB (2007); Ich steh an deiner Krippen her -arr. voor SAB en harmonieorkest (2008); Ich steh an deiner Krippen her -arr. voor SAB en variabele bezetting (2008); Ich steh an deiner Krippen her -arr. voor SAB en koperkwintet (2008); Omnes gentes, plaudite manibus voor SATB en orgel, harmonieorkest (2008); Missa in nativitate Domini voor SATB en orgel (2008); Missa Festis Coronaminis B.M.V. voor orgel, accordeon (2008); LI voor SATB en koperkwintet (2008); Cantate Domino voor SATB en orgel, harmonieorkest (2009); Missa tempore Quadragesimae voor SAB en orgel (2010); Praise the Lord from the Heavens (ps. 148) voor SATB en orgel, harmonieorkest (2012); Jan Domme! voor SATB en strijkers en publiek (2013); Via Crucis – The Way voor SATB, BarS, harp (2014)
Compositions for equal voices and instrument(s): 10 Arrangements of Church Songs voor SSA en orgel (1987-1991); Een grote donkerte van zorgen voor SSA en orgel, tekst Geert van Istendael (1992); Fum fum fum -arr. voor SSA en handtrom (1993); Przybiezeli do Betlejem -arr. voor SSA (1994); Maria door een doorwoud trad -arr. voor SSA (1994); Quando nascette -arr.voor SSA en piano (1997); Miniatuur voor SSA en piano (1998); Even such is Time / Tantum ergo voor SSA en koper5et, tekst Sir Walter Raleigh (2000); Even such is Time / Tantum ergo voor SSA en orgel, tekst Sir Walter Raleigh (2000); Speculum Animi voor SSA en orgel, tekst Homerus (2000); Van Keizer Maximiliaen voor TTB en piano (2001/2002); Da Pacem Domine voor SSA en 3 harmonica’s (2003); Mc Murdo, O’er and out! voor SSA en hobo, klarinet, piano, tekst Alida Ejstert (2003); Barcode Zukunft voor SSA en koperensemble, dwarsfluit, elek. basgitaar, slagwerk, (cantate) tekst Simone Trieder (2004); A vegetarian Drinking Song voor SSA en piano/gitaar, tekst Jos Stroobants (2006); A vegetarian Drinking Song voor TTB, tekst Jos Stroobants (2006); Missa Montis Caesaris voor SSA en orgel (2007); Missa Montis Caesaris voor TTB en orgel (2007); Streetwise voor SSA en xylomarimba (2 players), tekst Jos Stroobants (2008); Alleluiae con cordis voor SSA en cello (2008); Alleluiae con cordis voor TTB en viool (2008); Am siebenten Tage voor TTB en koperseptet (1330) (2008); Motets pour la Reine Fabiola voor SSA en 2 violen, cello (2009); Trois ballades de François Villon -arr. voor SSA en piano (2011); Sancta Lucia -arr. voor SSA en harp (2012); Quando nascette – arr. voor SSA en harp (2012); Via Crucis – The Way voor SSA en two equal voices, BarS, harp (2014); Testament voor SSA, equal voices (children ad libitum), alt saxophone, accordion (2014)
Compositions for children: Kind’ren hadden genoeg van de straat, voor kinderkoor en piano, teksten René Geldof, Jan Wouters, Annie M.G. Schmidt (1987-1992); Wat heeft ie’t druk mijn vader voor kinderkoor en piano, teksten Jan Wouters, René Geldof, André Sollie, Annie Van Cleynenbreugel, Wim Ipers, Lea Smulders (1987-1996); Het hokje van mijn hamster -arr. voor kinderkoor en piano (199?); Engels (1991); Vanddag niet (1991); Aarde die het voor ons bewaarde (1992); Het brood uit het graan (1992); Schimmel was ziek voor kinderkoor en piano, tekst Annie M.G. Schmidt (1993); Water (1994); Herderszang -arr. voor kinderkoor en orgel (1994); ’t Prinsesje met de blauwe ogen voor kinderkoor, fluit, hobo, piano, klein slagwerk (1995); Kleine Liedjes voor kinderkoor en piano, teksten o.a. Jan Wouters (1995-2000); HYPNOS voor kinderkoor, twee dwarsfluiten en toy instruments (1998); Tinta Laas voor kinderkoor en piano, tekst Jan Wouters (1998); Nog negen kleine liedjes voor kinderkoor en piano (1999-2000); Paella met noten (2000); Haiku’s (2001); Zomaar een zoen voor kinderkoor en piano, (canon à 4) tekst René Geldof (2001); Dwarrelen (2002); Jarig voor kinderkoor en piano, tekst Riet Wille (2002); Elfje (2004); OEWA OEWA OE! (2003); sLENTEren voor kinderkoor en piano, tekst Jan Wouters (2004); Kakelbont (2005); Fiddle-de-dee (2007); Kersthond (2007); Zeg het met bloemen voor kinderkoor en 5 slagwerkers (2013)
Compositions for solo voice and instrument(s): Drie liederen uit een glazen dagboek voor middenstem en piano/instrument, tekst Bart Vandewege (1984); Tabor voor hoge, middel of lage stem en piano, tekst Magda Van Cleynenbreugel (1994); Wij wandelden in duisternis, voor stem en orgel, tekst Piet Thomas (1998); Psalm 1 voor stem en orgel, tekst Piet Thomas (1998); Psalm 128 voor stem en orgel, tekst Piet Thomas (1998)
Compositions for solo instrument: Corrie voor piano (1985); Gethsemane – apotheose voor orgel (1989); Two arrangements of folk songs voor piano (1991); Sebastiaan voor beiaard (1992); Requiem aeternam voor orgel (1993); Katelijne voor beiaard (1994); Herinneringen van de wind voor dwarsfluit (1996); Johannes voor beiaard (1998); Vanitas et vanitatum (2000); Gaudeamus voor orgel (2002); Meditatie op ‘Gaudeamus’ voor orgel (2002); Da Pacem voor viool (2006); In Circulo Anni voor orgel (2006); Jura voor fagot (2007); Dansen uit het Lusthof voor hobo, althobo of oboe d’amore (2012); Via Dolorosa voor harp (2014)
Chamber music: Sonatine voor trompet en piano (1984); Intrada voor koperensembel (1984); Playboy voor euphonium en tuba (1985); Without Filter voor drie euphoniums en tuba (1986); Two Impressions voor bastuba en orgel (1987), Une petite sonatine Française voor viool en piano (1987); Fata Morgana (1989); Voices voor saxofoonkwartet (1991); Clouds voor tubakwartet (1991); Altomobiel voor altviool en piano (1992); Blue Print voor koperensemble (1994); Apocalypsis voor koperensemble (1997); Romania part III voor pianokwartet (1998); Without voor (orf)slagwerkensemble (1999); Traf; fic voor blokfluitenkwartet (1999); Twee dansen voor Hannelore (2012); Tariq al-alamis voor harp en (groot) orgel (2014)
Compositions for orchestra: Fata Morgana voor harmonie- en fanfareorkest (1989); Blue Print arr. voor harmonieorkest (1994); Romania part II voor harmonieorkest (1994); Thoughts voor tenorsaxofoon en Hafa (1995)
Bibliography
– K. BIKKEMBERGS, Op ontdekkingsreis naar koorliteratuur uit de vreemde, in Adem, 1, 1992, pp. 25-29
– K. BIKKEMBERGS, Onvoltooide autobiografie, in Vlaanderen, 47/4, 1998, pp. 188-192
– K. VAN DEN BUYS, De Apocalyps volgens Kurt Bikkembergs, in Muziek en Woord, 26, 2000, pp. 25-26
– K. BIKKEMBERGS, (Jeugd)Koor in beweging, in Adem, 2005/1.
– K. BIKKEMBERGS, “En hoe gaat het met de kindjes?”, in Adem, 2006/4.
– K. BIKKEMBERGS, “And, how are the children?”, in Europa Cantat Magazine 3/07.
Discography
– Winterstilte (Jeugdkoor O.L.V.-Ten Poel o.l.v. Kurt Bikkembergs), Poketino 0013
– Sebastiaan (Eddy Mariën, Luc Rombouts, Koen Van Assche), GRE 1594
– Missa in honorem Sancti Norberti (Joris Verdin, Peter Dejans, Musa Horti), VTP 92021
– Domine Deus Meus – Psalm 4 (Joris Verdin, Peter Dejans, Musa Horti), VTP 92021
– ‘t Prinsesje met de blauwe ogen (Rudy van der Cruyssen, Rundinella), Phaedra 92022
– Suite (Kurt Bikkembergs, Capella Beatae Mariae ad Lacum), KB 3481
– Romania III (Marcato Piano Quartet), René Gailly CD 8777
– Even such is Time – Tantum ergo (Kurt Bikkembergs, Festivalchöre des Internationales Kinderchorfestival Halle, Pfeiferstuhl Music Halle), IKF 5
– Incipit Apocalypsis Iohannis Apostoli (Kurt Bikkembergs, solisten, koren en ensembles van het Lemmensinstituut), KLARA FMC
– Sacred Works (Capella di Voce o.l.v. Kurt Bikkembergs), CDV 01
– Blijf niet staan (Basiskoren o.l.v. Inge Feyen), KB 0701
– De Hovenier van de Nacht (Camerata Aetas Nova o.l.v. Dieter Staelens), CAN 2007
– Gaudeamus (Op In Circulo Anni, Inge Feyen, orgel), CDV 04
Links
http://composers21.com/compdocs/bikkembk.htm
http://www.dohr.de/autor/bikkembergs.htm
© MATRIX
Texts by Robbe Herreman and Katherina Lindekens
Last update: 2008, list of works 2014
http://www.kurtbikkembergs.be
bik.k@telenet.be
Sterrebos 30, 3512 Stevoort
+32 (0)497 406034