Spring naar content

#12 zomer 2024

Schrijf je hier in op de spOren-nieuwsbrief! Of neem contact op als je vragen of suggesties hebt over de inhoud.

What's that Sound?

Klaas Coulembier

In deze vaste rubriek van spOren nodigen we uit je oren te openen en even de tijd te nemen om te luisteren. Wat hoor je? Welke sensaties neem je waar? Klik vervolgens door om te vernemen wat je precies gehoord hebt. Verrast?

Hoe klinkt thuis? Dat was de vraag die MATRIX zich stelde tijdens de voorbije editie van Erfgoeddag. Een oproep om thuisgeluiden te registreren en er een mini-compositie mee te maken leverde onder andere deze heerlijke Living Room Music van Christel Vastenavont op. Sluit je ogen en laat je meevoeren in deze klankcollage. Hoor je slechts thuisgeluiden? Of luister je echt naar een compositie?

Ontdek nog meer tijdens deze virtuele luistertentoonstelling!

Interne keuken

door Annelies Van Parys & Frederik Croene

Van 21 juni tot en met 1 juli strijken de World New Music Days neer op de Faeröer Eilanden, een plek met een verrassend levendige nieuwe-muziek-scène. Frederik Croene zal er zijn eigen werk The Turin Horse uitvoeren. Dat werk werd gekozen uit de selectie die ISCM-Vlaanderen voorlegde aan de organisatie. Daarnaast zal ook Shades of Light van Annelies Van Parys gespeeld worden. Deze compositie was vorig jaar geselecteerd voor de WNMD in Zuid-Afrika. Toen de uitvoering daar niet kon doorgaan, werd beslist het werk mee te nemen naar de volgende editie.

ISCM-Vlaanderen is dus twee keer vertegenwoordigd op de World New Music Days, een mooie aanleiding om bij beide componisten over hun schouder te kijken. We vroegen hen naar hun werkwijze, hun favoriete momenten in de composities en hoe ze het componeerproces ervaren hebben. Een blik in de interne keuken van Frederik Croene en Annelies Van Parys.

Tórshavn, hoofdstad van de Faeröer Eilanden

The Turin Horse - Frederik Croene

De belangrijkste sample in The Turin Horse is het geluid van een vijftal pianotoetsen die ik losjes in mijn handen schud. Sterk vertraagd (of versneld) en meticuleus ge-tuned, kon ik daar een complex ritme uithalen. Daarmee bouwde ik een eenvoudig muziekstuk. Met het botte, houten einde van een toets sla ik een ontstemde bassnaar aan. Verknipt tot een sample kan ik daar op een midi-keyboard melodieën mee spelen. De klank doet me denken aan de sobere op Koto gespeelde soundtracks van oude zwart-wit films uit Japan.

De trage, repetitieve sfeer en de eenzame noten brengen me terug naar de fysieke ervaring die me tijdens een film van Béla Tarr enkele jaren geleden was bijgebleven: The Turin Horse. Het stuk werd zo een soort verklanking van hoe ik de film had aangevoeld. 

Nog steeds hou ik van het beeld van de toetsen schuddende pianist. Klanken worden opgesloten onder de toets van een midi-keyboard en gehoorzamen als een koloniaal automaat aan de muzikale verzuchtingen van zijn hedendaagse avatar die hem via de plastic toetsen aanspoort. Jongleer! Maar nu traag! Nu snel! Pas op, blijf in het ritme!

Bij het componeren van de serie No Context Pieces (The Turin Horse is daarin het derde deeltje) was het principe als volgt: je neemt een sample, een kort stukje geluid dat je ooit gemaakt hebt; daarvan kan je de pitch verhogen of verlagen en daarmee ook de snelheid en de lengte van de sample. Je hebt 88 midi toetsen waar je zo’n sample achter kan steken. Het werd een ode aan de samplingcultuur uit de hoogdagen van de hiphop. Het blijft voor een pianist als mezelf essentieel: dat je met het indrukken van een (plastic) toets een geest uit de fles haalt in de vorm van een klank die ooit een heel specifieke betekenis had maar nu opgeroepen wordt om te figureren in heel andere, fluïde contexten.

Shades of Light - Annelies Van Parys

113-annelies-van-parysc-trui-hanoulle5787hr (1)

Mijn favoriete klank in het werk is het begin van het tweede deel. Op één of andere manier was dit een idee dat ik al van bij het begin van het componeerproces heel helder in mijn hoofd had: het stoppen en starten van noise door pizzicati in de cello. Als het precies gebeurt (via pedaal kan dat super scherp getimed worden) dan werkt het helemaal zoals ik hoopte!

Soms verdwijnen muzikale ideeën en cours de route. Er is bijvoorbeeld een idee dat ik enkel schetsmatig terugvond: een snelle arpeggio die vervolgens in de electronics met delay + pitch shift zou terugkomen. Hoewel het een heel tof idee was, waren een al genoeg ideeën en onder het motto “kill your darlings”…

Maak kennis met Sévérine Ballon in onze podcast Saariaho 360°

De klank van de toekomst

The Times Academy

In spOren#9 interviewde Ellen Jacobs de deelnemers van THE TIMES ACADEMY 2023. In deze spOren blikken we vooruit op het slotconcert van de editie 2024.

In de aanloop naar het slotconcert van THE TIMES ACADEMY op 30 juni om 15:00u in de HERMESstudio in Wijnegem, leggen vier getalenteerde jonge componisten de laatste hand aan nieuw werk. Na de  wereldpremière worden de composities hernomen tijdens SOUNDMINE op 3 juli 2024 in Alden Biesen.

Richard He schreef voor THE TIMES ACADEMY het stuk Letters in November. De componist baseerde zich voor zijn werk op de gedichten van Sylvia Plath. Hij ontdekte Plath door The Bell Jar, en verdiepte zich verder in haar werk via haar gedichten. Haar donkere, intense en sarcastische poëzie vond diepe weerklank bij hem en beïnvloedde zijn compositie. De componist selecteerde verschillende gedichten van Plath, waaronder Ariel, November Graveyard en Lady Lazarus en mengde ze tot een uniek, dramatisch verhaal. De muziek bevat naast de dromerige en intense elementen waarmee hij zich emotioneel verbonden voelt, ook innovatieve technieken met dito notatie, die een uitdaging vormen voor het ensemble.

De jongste compositie van Tina Geroldinger heet Underground Spin en heeft als ondertitel All that remains is rotation. Aan de basis ligt de tentoonstelling Multiple Realities van kustenaar Chiharu Shiota, die in 2022 in een cisterne in Kopenhagen werd ingericht. Shiota toonde abstracte objecten die draaien, spiegelen of reflecteren in de ruimte. Geroldinger verklankte de indrukken die ze opdeed tijdens haar bezoek aan die tentoonstelling. Ook zij verkent in haar compositie concepten als dimensie, rotatie en reflectie en gebruikt ondermeer elektronica om dialoog, diepte en karakter te creëren.

IMG_3089
IMG_3102
IMG_3082

Ook met Fragments, het werk dat Elizabete Beāte Rudzinska voor THE TIMES ACADEMY schreef, is er iets bijzonders aan de hand. Rudzinska bekijkt haar compositie als een scene uit een theater waarin ze zelf de rol van protagonist opneemt. Ze zit centraal vooraan op het podium en gaat in dialoog met het ensemble op basis van een theaterscript. Het resultaat is een intense muzikale beleving waarbij zelfs het kleinste gebaartje tot nieuwe wendingen leidt.

Jasmine Karimova's werk The Whale gaat in op geluidsoverlast onder water vanuit het perspectief van een walvis, met teksten van de dichters Marina Tsidaeva en Emily
Dickinson. Het werk belicht het probleem van door de mens veroorzaakte onderwatergeluiden en de verwoestende effecten ervan op het leven in zee. Karimova trekt daarbij parallellen tussen wat onder en wat boven water gebeurt: een brok verontrustend geluid waarin de protagonist stilaan zijn eigen stem vindt.

THE TIMES ACADEMY ontstond in 2017-2018 als een ontwikkelingstraject voor jonge
componisten die studeren aan een conservatorium en die deelnamen aan SOUNDMINE. THE TIMES ACADEMY is een ontwerpstudio en co-creatie-traject waarin een nieuwe compositie vorm krijgt in intensieve samenwerking met musici van HERMESensemble. Bezieler van het project was componist Wim Henderickx. Bram Van Camp en Maya Verlaak namen voor deze editie de fakkel over als coaches.

Coaches
Bram Van Camp
Maya Verlaak

Bezetting
Dirigent: Peter Merckx
Fluit: Karin de Fleyt
Klarinet: Chiara Percivati
Viool: Pieter Jansen
Altviool: Marc Tooten
Cello: Karin Broeckhove
Contrabas: Jan Buysschaert
Piano: Geert Callaert
Percussie: Gaetan La Mela
Sopraan: Elisa Soster

Componisten
Tina Geroldinger
Jasmine Karimova
Elizabete Beāte Rudzinska
Richard He

spOren is een initiatief van ISCM-Vlaanderen & MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek]. Via een nieuwsbrief communiceert het redactieteam verschillende bijdragen met betrekking tot nieuwe muziek. Geïnteresseerden kunnen zowel met een vraag (schrijven jullie iets over …?) als met een aanbod (ik heb iets geschreven over …) aankloppen bij de redactie. Op die manier ontstaat er een netwerk van input en output, gedachtewisselingen en kennisdelingen over nieuwe muziek die de liefhebber verheldering en begeestering verstrekken.

Schrijf je hier in op de spOren-nieuwsbrief!