Erfgoeddag 2024

Luistertentoonstelling

Hoe klinkt het bij je thuis?

Die vraag stelden wij aan jullie. We luisterden naar jullie pruttelende koffiezet, fluitende waterkoker, tikkende klok, ronkende kat, druppelende waterafvoer en kreunende vaatwasmachine. Kortom: naar jullie thuisgeluiden.

Als we actief naar onze omgeving luisteren, ontdekken we de geluiden die ons thuisgevoel mee bepalen. Door ze op te nemen, valt op hoe rijk de geluiden om ons heen zijn: hoog of diep, veranderlijk of standvastig. Samen vormen ze de symfonie van onze thuisomgeving.

Voor heel wat componisten zijn de geluiden die hen omringen een grote inspiratiebron. Soms worden ze zelfs een cruciaal deel van een compositie via field recordings (opnames van omgevingsgeluiden), door alledaagse voorwerpen als instrument te gebruiken, of door een muzikale of instrumentale tegenhanger voor het omgevingsgeluid te bedenken.

Poëzie met stadsgeluiden

Field recordings lopen als een rode draad doorheen het werk van componiste Joanna Bailie. In de reeks Artificial Environments Nos. 1 to 5 (2011) verweeft Bailie instrumenten met omgevingsgeluiden van verschillende plekken in Europa. Daar zitten talrijke locaties in Brussel bij waar ze lange tijd gewoond heeft. Soms klinken de alledaagse geluiden herkenbaar in onze oren, soms worden ze vervormd. Bailie destilleert ook klanken uit de opnames die ze de instrumenten laat nabootsen. Door die simultaan met de tape te laten spelen, benadrukt ze bepaalde elementen uit de field recording en vertelt ze er een eigen verhaal mee. Met haar eigen stem als voice-over leidt Bailie ons doorheen de verschillende (klank)werelden waarnaar de muziek ons brengt.

Leuk om te weten: tijdens de eerste COVID-19 lockdown in 2020 maakte de Openbare Bibliotheek van New York een Spotify afspeellijst Missing Sounds of New York. De stadsgeluiden die je daarin hoort (rush hour met toeterende wagens, drilboren, nachtlawaai, enzovoort) vielen op in hun afwezigheid tijdens de lockdown.

Het thuisgeluid van Joanna Bailie

Op de kaptafel in de slaapkamer van Joanna Bailies moeder stond een muziekdoosje met een Japanse melodie. Haar moeder had het van haar moeder gekregen, en als kind had Joanna het daar altijd zien staan. Toen ze jaren later haar ouderlijk huis bezocht, vond ze het muziekdoosje terug. En toen ze erover droomde, besloot ze de klank ervan op te nemen. Doordat het muziekdoosje helemaal uit elkaar gevallen was, kon ze de klank van heel dichtbij vangen. Niet alleen de typische muziekdoosjesklank is in de opname hoorbaar, maar ook de mechaniek.

De opname van het muziekdoosje is het vertrekpunt voor het derde deel in haar compositie Symphony – Street – Souvenir (2010/2014). De opname wordt er tot in het extreme vertraagd, waardoor ook de klank verandert.

Wil je Joanna Bailie zelf over Souvenir horen vertellen, luister dan naar onderstaande aflevering van de podcast Soundmaking.

Colofon

Deze webtentoonstelling werd gerealiseerd door MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek] in het kader van Erfgoeddag op 21 april 2024 met het thema ‘thuis’.
Met dank aan Erfgoedcel Leuven en de Bib Leuven Tweebronnen.

Concept: MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek]
Samenstelling: Melissa Portaels
Vormgeving: Klaas Coulembier

MATRIX geniet de steun van de Vlaamse Gemeenschap, Stad Leuven en KU Leuven.

Logo Matrix Wit op zwart
Erfgoeddag_logo_witrood